Go to the page content

Öz qayğınıza qalın: Stresin və çəkinizin öhdəsindən gəlməyin səkkiz yolu

Nəzarətin itdiyini hiss etdikdə, bizim stresli olmağımız normaldır. Burada sakit qalıb nəzarəti bərpa etməyinizə kömək edəcək, stresin öhdəsindən gələ bilməyiniz üçün sizə bir neçə sağlam strategiya təklif edirik.

Stress insanlara minilliklər boyunca sağ qalmağa kömək edib. Lakin müasir həyat tərzi bizim stress səviyyəmizi uzun müddət elə yüksək səviyyədə saxlayır ki, o, bizim sağlamlığımıza mənfi təsir edə bilər. Bəzi insanlar üçün dadlı və enerjisi yüksək olan qida qəbulu  belə bir vəziyyətdən çıxış yoludur və bu, bədən çəkisinin və piylənmənin inkişaf riskinin artmasına səbəb ola bilər.

Bu hala tez-tez rast gəlinir. 2007-ci ilin “Stress in America” hesabatına görə amerikalıların 43 faizi stresli olduqda həddindən çox qida qəbul edir.

Stress problemi ondan ibarətdir ki, o, çox zaman gələcəkdə baş verə biləcək məqamlarla bağlıdır. Həyatımız gündəlik streslərlə zəngindir. Gələcəkdə baş verənlərə nəzarət edə bilməsək də, stresə qarşı reaksiyamıza nəzarət edə bilərik.

"Həyatımız gündəlik streslərlə zəngindir. Gələcəkdə baş verənlərə nəzarət edə bilməsək də, stresə qarşı reaksiyamıza nəzarət edə bilərik.".

-Harvard Journal. Health and Healthcare: With the mindset that life goes on right now.

Yüngül stresin bəzi əlamətlərinə yuxu problemləri, narahatlıq və ya qarında qıcıqlanma - “kəpənək effekti” daxildir. Bunlar sizə tanış gəlirsə, burada sizə nəzarəti bərpa etməyə və sakit qalmağa kömək edə biləcək səkkiz istiqamət verilib.

1. Stresin mənbəyini müəyyənləşdirin

Təhrikedici qüvvəni müəyyən etməyə çalışın. Sizi stresli hiss etməyə məcbur edən xüsusi vəziyyətlər və ya problemlər varmı? Bununla bağlı bir şey edə bilib-bilməyəcəyinizi düşünün. Əgər edə bilərsinizsə, plan tərtib etməyə çalışın. Məsələn, işiniz çox olduğundan stresli hiss edirsinizsə, iş yükünüzü müzakirə etmək üçün rəhbəriniz ilə görüş təyin edə bilərsiniz.

2. Stresə necə reaksiya verirsiniz?

Yaxşı xəbər budur ki, biz stresə reaksiya vermək üçün yeni yollar öyrənə bilərik. Stresə necə reaksiya verəcəyimizi müəyyən etmək və sonra onunla yeni - daha sağlam mübarizə üsulunu öyrənmək vacibdir.

3. Fiziki aktivliyi artırmaqla stresin öhdəsindən gəlin

İdman özümüzü yaxşı hiss etməyə kömək edə və əhvalımızı yaxşılaşdıra bilər. Çalışın zövq aldığınız idman növü ilə məşğul olun.

4. Meditasiya edin

Meditasiya bizə gələcəkdə baş verə biləcəklər barədə narahat olmaq əvəzinə, diqqətimizi hazırkı ana yönəltməyə kömək edir. Siz sakitləşmək üçün tənəffüs məşqi ilə başlaya və ya rahatladıcı musiqi dinləyə bilərsiniz. Bu məqsədlə "Headspace" kimi, xüsusi olaraq meditasiya üçün hazırlanmış mobil tətbiqlərindən istifadə edə bilərsiniz.

5. Gecə daha yaxşı yatmaq

Stress zamanı yuxu pozula bilər. Amma hər gecə 7-9 saat yatmaq yetkin insanın sağlamlığı üçün vacibdir. Öz yuxu vərdişlərinizi yaxşılaşdırmaq üçün bir yol tapmağın mümkün olub-olmadığını yoxlayın. Əgər sizə kömək lazımdırsa, gecə yaxşı yatmaq barədə məsləhətlərimizi nəzərdən keçirin.

6. Stresdən çıxış yolunu yeməkdə görməyin

Sağlam qalmaq və yüngül qida qəbul etmək istəyimizə baxmayaraq, yemək stresin öhdəsindən gəlmə mexanizmi kimi görünür. Axı hamımız bilirik ki, dadlı yeməklər bizə özümüzü yaxşı hiss etməyə kömək edir. Ancaq bəzi insanlar üçün bu, asılılığa çevrilə bilər. Stresin nə vaxt yarandığını görməyə çalışın və ona necə reaksiya verdiyinizi anlayın. Sonra bunun əvəzinə həqiqətən zövq aldığınız bir şey etməklə sağlam reaksiya yaratmağa çalışın.

7. Yardım alın və ehtiyacı olanlara kömək edin

Dosta zəng etmək və ya sizə dəstək verən ailə üzvlərinin əhatəsində olmaq stresi azaltmağa kömək edə bilər. Lakin araşdırmalar onu da göstərib ki, digər insanlara sosial dəstək vermək də stresi yaxşı azalda bilər.

8. Stress zamanı peşəkar yardım lazım olarsa...

Bəzən streslə mübarizə asan olmur və yuxarıda təklif olunan istiqamətlər yalnız yüngül stress əlamətləri üçün faydalı ola bilər. Aqressivlik, unutqanlıq, səbəbsiz ağrılar, yuxu problemləri və daha az sosiallaşmağa meyllilik kimi simptomlar daha şiddətlidirsə, peşəkar kömək almaq vacibdir. Bu hallarda təlim keçmiş tibb işçisi sizə sağlam mübarizə mexanizmlərini tapmağa kömək edə bilər.

İsti̇nadlar
  • Chao A, Grilo CM, White MA & Sinha R. Food cravings mediate the relationship between chronic stressors and body mass index. Journal of Health Psychology 2015; 20(6):721-729.
  • Guyenet S. The hungry brain. Overcoming the instincts that make us overeat. New York: Flatiron 2017.
  • Forman E & Butryn M. Effective Weight Loss: An Acceptance-Based Behavioral Approach - Treatments That Work (Workbook Ed.). New York: Oxford University Press, 2016.
  • Fox KR. Effects of physical activity on mental well-being. Public health nutrition 1999; 2(3a):411 -418.
  • Harvard Journal. Health and Healthcare: Life goes on in the present with mindfulness: https://news.harvard.edu/gazette/story/2018/04/less-stresses-clearer-thoughts-with-mindfulness-meditation/ [Accessed July 2019 ].
  • Spaeth AM & Dinges DF. Sleep and obesity. Thomas A Wadden & George A Bray (eds.). Guidelines for the treatment of obesity. New York: Gilford Press, 2018.

* Sapolsky RM Why don't zebras have ulcers? A well-known guide to stress-related disorders and their management (Jd ed.) St. Martin Griffin, 2004.[G(A1)]

 

ƏLAQƏLİ MÖVZULAR

icbari-logo
Tabib